HayrettinKaraman.net Site Ana Sayfasına Geçiş Facebook Sayfasına Geçiş Twitter Sayfasına Geçiş instagram Sayfasına Geçiş YouTube Sayfasına Geçiş
Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
 


Özeleştiri
Özeleştiri, özün, nefsin, insanın kendisini eleştirmesidir; duygu, inanç, düşünce ve davranışlarını belli bir gerçeklik ve değerler tablosu/şablonu içine yerleştirerek test etmesi, denemesi ve değerlendirmesidir. Bunu, birey yaptığı gibi gurup, cemâat, millet, kültür ve medeniyet de yapabilir, yapmalıdır. Son günlerde İslâm adına yapılan, yapıldığı söylenen bazı kötü şeyler karşısında İslâmî kesimin duygu ve düşüncelerini ortaya koyması kendilerini bu kesimin dışında görenlerce farklı şekillerde değerlendirildi. Birçok köşe yazarı bunun şimdiye kadar yapılmadığını, yapılmamasının bir kusur olduğunu, yanlışı savunmakla bir yere varılamayacağını, bu gelişmenin iyi bir başlangıç olduğunu ifade ettiler.
Yeterince olup olmadığı bir yana başlangıçtan bugüne müslümanlar fert ve ümmet olarak kendilerini eleştirmişlerdir. İlk halifeler kendilerini seçenlerden bunu istemişler, zaman içinde meydana gelen dînî guruplar birbirlerini kıyasıya eleştirmişler, mücedditler kitaptaki (doğru, gerçek, sahih) İslâm ile yaşanan İslâm arasındaki tutarsızlığı açık ve etkileyici ifadelerle dile getirmişler ve farkın kapanması, toplumun gerçek İslâm'a dönmesi için gayret sarfetmişlerdir. Tasavvuf mensupları özellikle ferdin kendini devamlı denetlemesini (murâkâbe), hesaba çekmesini, yapıp ettiklerini sorgulanasını (muhasebe) istemişler; meselâ Gazzalî'nin meşhûr İhyâ isimli kitabının bir bölümü bu konuya ayrılmıştır. M. Akif, "Müslümanlık nerde bizden geçmiş insanlık bile" derken, İkbâl "İslâmda kusur yok iyi incele-Kusur müslümanda sen onu ele" beytini yazarken özeleştiri yapmaktadırlar. Cemâatlerin ve tarîkatlerin her birinin özeleştiri yapması, aslında mümkün olmakla beraber bugünkü yapıları bakımından imkânsız gibidir; ancak bunların da birbirlerini devamlı eleştirdiklerini biliyoruz. İslâmî kimlikleri ön plânda olan kimselerin kurdukları partiler yine böyle olan müslümanlar tarafından devamlı eleştirilmiştir. Son zamanlarda sayıları hızla artmış bulunan çok ortaklı holdinglerin MÜSİAD tarafından masaya yatırılması, takibe alınması ilgi çekici bir özeleştiridir (Yörünge Dergisi'nin 17-23 Ocak sayısına bak.). Evet müslümanlar bunu yapmışlardır; çünkü dinleri onlara bunu buyurmaktadır:
İyiyi teşvik ve emretmek, kötüyü engellemek İslâmî bir ilkedir. Bu ilke özeleştiri yapılmadan uygulanamaz.
"Siz kendi kendinizi tezkiye edip temize çıkarmayın; Allah, kimin kötülüklerden uzak yaşadığını daha iyi bilmektedir" (Necm: 53/32);
Şeytana bahane bulanlara karşı onun dilinden : "Beni kınayıp suçlamayın, kusuru kendinizde arayın" (İbrahim: 14/22)
"Kendini kınayan nefse yemin ederim" buyurulmuştur.
Müslümanlar arasında özeleştirinin çok yaygın ve etkili olmaması bir dînî ve ahlâkî kusurdur; bunun giderilmesi ise sağlıklı bir din ve ahlâk eğitimi ile mümkün olabilir.
Olanı kadar özeleştirinin başkalarının kulağına gitmemesi, hattâ bazan onlardan gizli yapılmasının sebebi güvensizliktir. Aslında eğer varsa özeleştiri kusuru başkalarında da vardır ve onlar da -yapıyorlarsa- eleştiriyi kapalı kapılar arkasında yapmaktadırlar. "Gizlemenin sebebi güvensizliktir" dedik, evet iki taraf da bunun aleyhlerinde bir koz, bir delîl olarak kullanılmasından korkuyorlar. Özeleştiri toplumda bir erdem olarak kabûl edilir ve bunu yapanların aleyhinde kullanılmazsa teşvik görür.
Özeleştiri ile ilgili bir başka problem de gerçeklik ve değer tabloları arasındaki farktır. Bilim ve değer anlayışları biribirinden farklı olan fert ve gurupların eleştiri ile ulaşacakları sonuç ve değerlendirme de birbirinden farklı olacaktır. Özeleştiri konusunda bu gerçeğin de gözden uzak tutulmaması gerekir.


 


Buradaki iki mavi çizgi arası içerik site editörünce konulmuştur ve rastgele çıkmaktadır. İçeriğini onayladığımız anlamına gelmez, dikkatli davranın.

  Şu anda sayfası gösterilen kitap.
Bu Kitapta:
Önceki Makale
Sonraki Makale
İçindekiler
Site Sayfaları
Ana Sayfa
Hakkında
Makaleleri
Kitapları
Soru Konuları
Soru Listesi
Hayrettin Karaman`ın Sohbetleri
Şiirleri
Bestelenmiş ve Seslendirilmiş Şiirleri
Bütün site içeriğinin genel kelime indeksi.
Sitede Arama
Hayrettin Karaman'ın Siteye Son Eklenen Yazıları
E-posta
Siteyi Link ve Kaynak Gösterimi
m.HayrettinKaraman.net Mobil-Metin Versiyonu Hakkında

Facebook Sayfası:

Bulunduğunuz Sayfayı:



Sayfa başına gider Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
   
Bu Kitapta: Önceki Makale Sonraki Makale İçindekiler