HayrettinKaraman.net Site Ana Sayfasına Geçiş Facebook Sayfasına Geçiş Twitter Sayfasına Geçiş instagram Sayfasına Geçiş YouTube Sayfasına Geçiş
Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
 


İlim ve metodoloji

1. Varlık bilgi ve gaye ile ilgili inanç, yaklaşım, bilgi ve görüş, ilimlerin tasnifinde de belirleyici olmuştur. Müslümanlara göre Allah en yüce varlıktır, O'nu ve onunla kulu arasındaki ilişkiyi öğreten ilim de en yüce ilimdir. Dünyada varoluşun gayesi insanın kendini tanıması, buradan hareketle Allah'ı tanıması ve O'nunla kulca ilişki kurması, bu ilişki sayesinde ebedi mutluluğa ermesidir. Bir ilim en yüce varlık ve en büyük amacı konu ediniyorsa âlîdir (yücedir), amaç gibidir; bu bilgiye ulaşmada araç (âlet) oluyorsa veya geçici dünya hayatını gayeye uygun olarak yaşamaya yardımcı oluyorsa bizzat yüce değildir, yüce olanın âletidir, hadimidir, amaca hizmet ettiği ölçüde değerlidir. Temelinde dini inanç bulunan bu tasnif, aynı inancı taşıyanlara göre bugün de geçerlidir. Soruda sıralanan normatif ve deskriptif beşeri disiplinler de yukarıdaki anlayışa göre yüce-âlet, amaç-araç tasnifi içinde yerlerini alabilirler.

2. Bir ilme "islâmî" niteliğini ekleten unsur ilmin konusudur. Bilmek istediğimiz şey din olarak İslam'a mahsus ise bunun ilmine "islâmî" demek uygundur. Din olarak İslam'a ait olanı da ikiye ayırmak uygun olur: İnanç, ibadet, haram-helal konuları doğrudan din konularıdır; İslam tarihi, rical tarihi, usul gibi konular ise dolaylı din konularıdır (dînîdir). İslam vahye dayanmakla beraber -vahye iman ve onu da bir bilgi kaynağı olarak devrede tutmak dışında- dinle ilgili bilgiye ulaşmada kullanılan metod büyük ölçüde evrenseldir, bütün insanlarda ortak olan bilme ve düşünme araçlarına dayanmaktadır. Vahiy bir inanç konusu olduğuna göre, "İslâmîlik konuya bağlıdır" tespitimiz vahyi de içine almakta, vahyin kendisi hem islamî bilgi kaynağı hem de konusu olmaktadır; vahyin tasdiki, tespiti, anlaşılması ve yorumlanması, geniş manada akıl ile olacaktır.
İslam ile ilgili konularda ilim yapmak, bilgi sahibi olmak yalnızca müslümanlara mahsus olmadığına göre "islâmî" niteliğinin belirleyicisi, ilmi yapan özne de olamayacaktır.

3. Tefsir, hadis, kelam, fıkıh gibi klasik islâmî disiplinlerin, -gelişim sürecinin hızı bir yana- gelişim süreci içinde olduğunu düşünüyorum. Bir yanda bu disiplinleri eskide olduğu gibi alıp devam ettirenler var, diğer yanda ise çağın bilime getirdiği yenilikler ve yeni imkanlardan yararlanarak, çağdaş ve evrensel bilim ve metodları da kullanarak yenileştirenler, geliştirenler var. Belli bir zamandan sonra Batı'da, sosyal ve tabîî bilimlerde kullanılan metodları, vahiy kökeninden bağımsız bir vakıa olarak dine uygulayan "din bilimleri" ortaya konmuştur. Yenileştirme (tecdid) faaliyetinde müslüman ilim adamları, vahiyden bağımsız olmaksızın bu bilimlerin verilerinden de yararlanmaktadırlar. Sonuç olarak bir krizden değil, belki biraz gecikme ile gerçekleşmekte olan gelişmeden söz edebiliriz. Çeşitlilik, düzensizlik, sürecin hızı...kriz işareti değil, işin tabiatının gereğidir.

4. Deskriptif ve normatif çağdaş bilimler/disiplinler ile onlarla ilgili gerçeklik ve uygunluk her zaman, her yerde ve değişmez olarak örtüşmez. Bu bilimlerin verileri "gerçeklik ve uygunluk" değerlendirmeleri yönünden önemli ölçüde görecelidir, değişmeye açıktır. Hem İslam'ı öğrenme hem de onun amacına uygun bir dünya hayatını gerçekleştirme amacıyla bu (çağdaş) disiplinlerden yararlanmak tabîîdir; ancak bilim ile bilimcilik arasındaki farkın farkında olmak şarttır.

5. Çağdaş bilimler gibi çağdaş yöntemlerde de son asır içinde çok önemli değişme ve gelişmeler olmuştur. İman ve ibadet çerçevesindeki Allah-kul ilişkisinin bilgisinde vahiyden başka bilgi kaynağı ve vahyi merkeze alan metoddan başka metod geçerli olmaz. Müminin dünya hayatını, dinin amaçlarına uygun olarak en iyi, en verimli, en sağlıklı yaşaması konusuna gelince hem çağdaş bilimlerden hem de yöntemlerden yararlanmak kaçınılmazdır. İslâmî ilimlerde metodoloji nasslarla ortaya konmuş değildir. Nasslara dayanmakla beraber beşeri ve evrensel düşünce ve değerler de bu metodolojinin oluşmasında önemli paya sahiptir. Mesela Allah'a iman doğrudan bir din konusudur (İslâmî'dir), Allah'ın varlığını ispat için kullanılan deliller ise akla, evrensel düşünceye, düşünme ve bilme kabiliyetine dayanmaktadır; bu sebeple çağlar boyunca değişmiş, yeni ispat delilleri ortaya konmuştur. Başta Kelam diye bir islâmî ilim dalı yoktur, ortaya çıkarken de İslam alimleri, başka kültür, din ve düşünceleri tanımış, onları ayna gibi kullanarak kendi yöntem, inanç ve düşüncelerini ortaya koymuşlardır.
Bence bütün islâmî ilimler için geçerli, genel, bütünleyici bir metodolojiye ihtiyaç vardır; bunun dışında kalan ve ilgi alanına mahsus bulunan, ama yine de bütünün içinde yar alan yöntemler olabilir.

6. İslâmî ilimler, iman dışında bir bağ (ideoloji, menfaat, siyaset...) ile bağlı olmamalı, bu bakımlardan hür ve bağımsız olmalıdır. Okullar bağımsız olmaz, pratik hayata yönelik programları uygularlar. İlim ya resmi okul dışında ya da okul üstünde (lisans sonrası) yapılır. İslam dünyasında ve Batı'da islamî ilimlerle ilgili ciddi ve kaliteli çalışmalar, bu çalışmaları yürüten örgütler ve kurumlar vardır. Türkiye'de İlahiyat fakültelerinde yapılan lisans üstü çalışmaların kaliteleri gittikçe iyileşmektedir. Bundan otuz kırk yıl önceki tercüme furyasının yerini bugün bazıları özgün ve kaliteli telifler almaktadır. Yapılanlar yeterli bulunduğu an eksilmeye başlar, tamamlanmaya muhtaç hale gelir; kaldı ki henüz yeterli bulunma noktasından uzaktırlar. Ama hedefe doğru yönelme gerçekleşmiş, ilerleme başlamıştır. Ben İslamiyât çevresi ile İSAM'ın ilmi çalışmalarını ümit verici olarak görüyorum. En önemli problemler bağımsızlık, finansman ve rehberlikle ilgili olanlardır; bunlar da aşılamaz değildir.



Buradaki iki mavi çizgi arası içerik site editörünce konulmuştur ve rastgele çıkmaktadır. İçeriğini onayladığımız anlamına gelmez, dikkatli davranın.

  Şu anda sayfası gösterilen kitap.
Bu Kitapta:
Önceki Başlık
Sonraki Başlık
İçindekiler
Kelime İndeksi
Site Sayfaları
Ana Sayfa
Hakkında
Makaleleri
Kitapları
Soru Konuları
Soru Listesi
Hayrettin Karaman`ın Sohbetleri
Şiirleri
Bestelenmiş ve Seslendirilmiş Şiirleri
Bütün site içeriğinin genel kelime indeksi.
Sitede Arama
Hayrettin Karaman'ın Siteye Son Eklenen Yazıları
E-posta
Siteyi Link ve Kaynak Gösterimi
m.HayrettinKaraman.net Mobil-Metin Versiyonu Hakkında

Facebook Sayfası:

Bulunduğunuz Sayfayı:



Sayfa başına gider Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
   
Bu Kitapta: Önceki Başlık Sonraki Başlık İçindekiler Kelime İndeksi