HayrettinKaraman.net Site Ana Sayfasına Geçiş Facebook Sayfasına Geçiş Twitter Sayfasına Geçiş instagram Sayfasına Geçiş YouTube Sayfasına Geçiş
Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
 


D- AHMED B. HANBEL'İN İCTİHAD USÛLÜ:
Dört imam içinde usûl ve fetvalarını yazmaktan en çok çekinen zât Ahmed b. Hanbel'dir. O yalnız hadîsleri toplayıp ayırmaya önem vermiş, bunu kendisine gâye edinmiştir. İşte bu sebeple onun da usûlü, talebelerinin toplayarak nakil ve neşrettikleri fetvâlarıyle, usûlünü ifade eden sözlerinden çıkarılmıştır.(73) Bu nakillere göre İbn Hanbel, ictihad ve fetvâlarında şu esaslara istinad etmiştir:

1, 2- Kitâb ve Sünnetin Nasları:
Âyet veya hadîs bulununca artık o, bunlara muhâlif olan hiçbir hüküm ve şahsa itibar etmez. Nitekim sahâbe reylerinin muhâlif bulunduğu teyemmüm ve iksâl hadîsi,(74) Fâtıma bt. Qays'ın rivâyet ettiği "kesin olarak boşanmış kadınların nafaka ve meskenlerine dair" hadîs, müslümanların kâfire vâris olamıyacağını ifâde eden hadîs gibi nasları almış, muhâlif sahâbe reylerini kabul etmemiştir.(75)
İbn Hanbel sahih hadîsi, hiçbir rey, amel veya kıyas karşısında terketmez. Mürsel ve zayıf hadîslere gelince: Bunları da daha kuvvetli bir delil bulunmazsa kıyâsa tercih eder. Ancak İbn Kayyim'in de dediği gibi onun zamanında hadîs için "sahih, hasen, zayıf" şeklindeki üçlü taksim yapılmamış, hadîsler umûmiyetle sahih ve zayıf kısımlarına ayrılmıştır. Bu sebeple İbn Hanbel'in kıyâsa tercih ettiği zayıf hadîsler, bâtıl ve münker olmayan, hasen nev'inden hadîslerdir.(76)

3- Sahâbe Re'yi:
İmamın üçüncü mesnedi, muhâlefetsiz sahâbe reyidir; yani sahabenin hadis zikretmeden açıkladığı bir dinî hükmüdür. Buna da hiçbir rey, kıyas ve ameli tercih etmez. Ona göre aynı mevzûda muhâlif bir reyin bulunduğu bilinmeyen sahâbe kavli "icmâ"dır. Fakat o buna icmâ demez ve "muhâlif bir reyin bulunduğunu bilmemek" ile "muhâlif bir reyin yokluğu" iddiâsına dayanan icmâı birbirinden ayırarak birincisini mümkün görmekle beraber ikincisinin gerçekleşme bilgisini ulaşılamaz bulur. İmam'a göre "yokluğun bilinmemesi, gerçekte yok oluşun kesin bilgisi değildir."(77)
Şâyet sahâbe reyleri arasında ihtilâf varsa ya Kitâb ve sünnete yakınlık nisbetine göre bunlardan birini tercih eder veya bu tercihini yapmazsa sâdece görüşleri nakleder.

4- Tâbiûn Fetvâsı:
Sahâbe ve sahâbî kavlini de bulamazsa, büyük tâbiîlerin reylerini kendi reyine tercih eder.

5- Kıyâs:
Nihâyet mesele hakkında nas, sahâbe kavli, zayıf ve mürsel eser gibi deliller bulamazsa zarûrî olarak kıyasa mürâcaat eder.(78)

6- İstishâb:
İbn Hanbel'e nisbet edilen bir delil de istishâbdır. "Evvelce var olanı isbât, önceden yok olanı da nefiy" mânası verilen bu delili meselâ bazı hanefîler "ibkâ ve isbatta değil de defi'de hüccet" olarak kullanırken İbn Hanbel, her iki durumda da delil olarak kullanmaktadır.(79)
Bu delîlin, rey ve kıyas ictihadıyle sıkı bir alâkası vardır. Şöyle ki zâhiriyye gibi kıyâsı tamamen inkâr eden veya İbn Hanbel gibi çok az kullanan zevât, nasların temâsı dışında kalan mesâili -kıyas yapacak yerde- istishâba terkederek: "Allah'ın haram kıldığı haram, helâl kıldığı helâl, bunların dışında kalanlar ise istishâben mubâhtır" diyor ve mezkür delîlin sâhasını anormal bir şekilde genişletmiş oluyorlar.(80)


73. Ebû Ya'lâ, Tabakâtu'l-hanâbile, C. I, s. 6-7; İbn Kayyim, İ'lâm, C. I, s. 28.
74. İnzâl vâki olmadan, yarıda bırakılan cinsî münasebet dolayısıyle boy abdestinin alınması gerektiğini bildiren Âişe hadîsi.
75. İbn Kayyim, age., C. I, s. 29.
76. age, C. I, s. 31.
77. age, C. I, s. 30; Ebû Zehrâ, İbn Hanbel, s. 276.
78. İbn Kayyim, age., C. I, s. 32; Ebû Ya'lâ, age., C. I, s. 6.
79. İbn Kayyim, age., C. I, s. 339.
80. Ebû-Zehra, age., s. 295.



Buradaki iki mavi çizgi arası içerik site editörünce konulmuştur ve rastgele çıkmaktadır. İçeriğini onayladığımız anlamına gelmez, dikkatli davranın.

  Şu anda sayfası gösterilen kitap.
Bu Kitapta:
Önceki Başlık
Sonraki Başlık
İçindekiler
Site Sayfaları
Ana Sayfa
Hakkında
Makaleleri
Kitapları
Soru Konuları
Soru Listesi
Hayrettin Karaman`ın Sohbetleri
Şiirleri
Bestelenmiş ve Seslendirilmiş Şiirleri
Bütün site içeriğinin genel kelime indeksi.
Sitede Arama
Hayrettin Karaman'ın Siteye Son Eklenen Yazıları
E-posta
Siteyi Link ve Kaynak Gösterimi
m.HayrettinKaraman.net Mobil-Metin Versiyonu Hakkında

Facebook Sayfası:

Bulunduğunuz Sayfayı:



Sayfa başına gider Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
   
Bu Kitapta: Önceki Başlık Sonraki Başlık İçindekiler