Borsa ve sened ticareti

1. Hisse senedi alım-satımına iki farklı yönden bakmak gerekir:
a) İmal edilmesi, ticareti, hizmeti caiz olan bir konu ile meşgul bulunan bir şirketin hisse senedini alarak ona ortak olmak. Şüphesiz bu tasarruf caizdir; alan, şirketin malvarlığına hissesi nisbetinde ortak olur, kâr ve zararına katılır, dilediği zaman da hissesini başkasına satabilir.
b) Ait olduğu iktisadî değerden bağımsız olarak değer kazanıp kaybeden bir hisse senedini, eldeki parayı değerlendirmek, değerini korumak, iniş-çıkışları gözeterek para kazanmak maksadıyla alıp satmak. Borsadaki alış-verişler daha çok bu ikinci maksada yöneliktir. Bu manada borsada oynamak(!) tam olarak değilse de biraz kumara, piyangoya benziyor, gerçek değerin üstünde ve dışında kağıtların pahalanıp ucuzlamasına sebep oluyor, ekonomiye ve üretime önemli bir katkısı olmaksızın paralar kazanılıyor ve kaybediliyor. İşte bu bakımdan borsada "oynamayı" makbul bir ticaret olarak görmüyorum.
Ancak mevcut düzende ve şartlarda oynama olmadan borsanın da olmayacağı, halbuki parayı faizle nemalandırmaya karşı borsanın bir meşru seçenek olduğu gerçeğini de görmezlikten gelemiyorum.
2. Mirastaki paylar kanun mahiyetinde olan naslarla belirlenmiştir. Bir şahsın mülkü olan taşınır ve taşınmaz mallar, mirasçıların payları bakımından birbirinden farklı değildir. Osmanlı zamanında kadın ve erkeğin eşit veya mirastakinden farklı pay aldıkları taşınmaz, şahısların mülkü olmayıp devletin mülkü olan -ve şahıslara yalnızca tasarruf hakkı verilmiş bulunan- mîrî topraklardır.